De voortekenen van het voorjaar dienen zich al aan, de natuur komt weer tot leven en dan breekt er een spannende tijd aan voor ons als hydrobiologen. Het adagium luidt ‘de natuur wacht niet’, het is daarom essentieel om het veldseizoen goed voor te bereiden, zodat we de benodigde data op de afgesproken wijze en volgens de vastgestelde planning kunnen verzamelen.
Voor de kwaliteitselementen macrofauna, macrofyten, fyto- en zoöplankton, diatomeeën en vis, is maatwerk vereist, sommige acties gelden echter voor alle genoemde verrichtingen. Zo wordt er een Plan van Aanpak geschreven waarin de aanvraag van onze opdrachtgever staat opgenomen met daarnaast een verwijzing naar de bemonsterings- en analysemethode, welke deadlines er in het proces zitten en wie daarvoor verantwoordelijk is. De projectleider en projectleden worden genoemd en de aangevraagde testen worden per project vastgesteld. Soms vraagt onze opdrachtgever om een aangepaste methode. Dan dienen de bemonsterings- en analysevoorschriften (de SPV’s) aangepast te worden en vervolgens door beide partijen goedgekeurd te worden.
Het veldseizoen voor macrofauna start al in maart en dan worden de eerste monsters gehaald en uitgezocht. Voor die tijd worden de veldcomputers per persoon ingericht op basis van de planningsbestanden die in QMA (ons LIMS-systeem) zijn aangemaakt. Er zijn verspreidingskaarten gemaakt van de te bemonsteren locaties en er is een planning gemaakt van wie op welke dag waar het veldwerk gaat uitvoeren.
We bezoeken vaak prachtige plekken in het gebied van HHNK en Waternet. Dat is een van de voordelen om bij Waterproef te werken als hydrobioloog! Sommige gebieden zijn eigendom van organisaties als Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en Provincies. Bij deze organisaties vragen we altijd toestemming/een vergunning om hun gebieden te mogen betreden. We leggen dan uit wat we komen doen en wanneer we langs willen komen. Omdat we ook tijdens het vogelbroedseizoen het veld in gaan, worden we vaak verzocht om bepaalde locaties na of voor een bepaalde datum te bezoeken om het gebied zo min mogelijk te verstoren en hier houden we uiteraard rekening mee.
In april wordt er begonnen met veldwerk plankton en diatomeeën. De bemonstering wordt uitgevoerd door Team Monstername. De planners van Waterproef zijn verantwoordelijk voor de juiste afstemming met de veldploeg en de analisten van hydrobiologie checken of de juiste monsters op tijd worden binnengehaald.
Over vis kunnen we kort zijn. Het visstand onderzoek is altijd uitbesteed geweest omdat dit efficiënter is dan zelf een vloot aanschaffen met de juiste vistuigen en kennis om de data te analyseren. Bij visstand bemonsteringen hebben we te maken met visrechthebbenden die meestal worden ingehuurd om de vangsten op te meten. Het duurt jaren om dit netwerk op te bouwen. De ingehuurde medewerkers hebben dit netwerk en de expertise om de data te duiden.
Over macrofyten hebben we het nog niet gehad. Het veldwerk voor de analyse van de water- en oeverplanten begint in de eerste week van juni voor de sloten en kanalen en de laatste week van juni voor de meren en plassen. Dat heeft alles te maken met de ontwikkeling van de planten. Zodra de aanvragen van onze opdrachtgevers binnen zijn, wordt er een capaciteitsplanning gemaakt.
We beginnen met de plantenkennistest zodat we met het hele team goed voorbereid zijn en dezelfde werkwijze hanteren met als doel betrouwbare resultaten. Direct na afloop worden de uitkomsten bediscussieerd. De methode wordt uitgebreid doorgenomen en na het uitdelen van de veldspullen gaan we een middag samen het veld in. We doen een aantal gezamenlijke opnamen en ter plekke worden de verschillen besproken waarbij er afspraken worden gemaakt hoe we bepaalde parameters gaan opmeten/inschatten.
Als team slagen we er elke keer weer in om goed voorbereid het veld in te gaan. We zijn altijd benieuwd of we bijzondere soorten gaan vinden en we brengen de ontwikkelingen en trends in de loop van de jaren in kaart. Ook dit jaar hebben we er weer veel zin in!
